Bizi Şaşırtan Uçak Motor Çeşitleri
Uçaklar beklediğimizden çok daha fazla teknolojiye sahip araçlar olsalar da her özelliğini duyduğumuzda bizi şaşırtıyorlar. Ancak uçakların diğer araçlara göre çok daha yüksek motorlara sahip olduğunu biliyoruz. Aslında biraz daha derine indiğimizde uçakların ortasında tıpkı arabalar gibi motor farklılıkları olduğunu gördük. Bugünkü konumuz özellikleriyle bizleri şaşırtanlardır. uçak motoru türleri . Temellere dayanarak, epeyce motor seçeneği buluyoruz. Temel uçak motoru tiplerine baktığımızda sadece 5 çeşit uçak motoru olduğunu görüyoruz.
Elbette bu 5 motor tipinin de kendilerine göre avantajları veya dezavantajları var. Ancak temelde her birinin bir uçak için oldukça büyük bir göreve hizmet ettiğini söyleyebiliriz. Aslında bu motorların pek çoğu ortak özelliklere sahipken, onları tercih edilir kılan birkaç özel detaya da sahipler. Aslında bu motorları birbirinden ayırmamızı sağlayan en temel farklar bunlar diyebiliriz. Dilerseniz lafı fazla uzatmadan farklı ve güçlü özelliklere sahip. uçak motoru türleri Onlar neler? Hep birlikte inceleyelim.
Her şeyden önce, ne tür uçak motorları var?
Her ne kadar kendi içlerinde uzmanlaşmış olsalar da toplamda 5 ana uçak motoru Çeşitlilik var. Bu motor tipleri; Turboprop, turbojet, turboşaft, turbofan ve ramjet olarak birbirinden ayrılmaktadır. Ancak yukarıda da söylediğimiz gibi bu motorlar uçak modellerine göre daha da özelleştirilerek kullanılabiliyor.
5 temel uçak motoru tipi:
- Turbojet Motoru
- Turbofan Motoru
- turboprop motor
- Turboşaft Motoru
- Ramjet Motoru
Gaz dışarıdan alınır ve kompresörde sıkıştırılır: Turbojet Motor
En kolay olarak sınıflandırabileceğimiz motor turbojet motorları , temelde gaz itme ile çalışırlar. Motorun arka kısmından aldığı havayı sıkıştırarak çalışan bu motor sistemi, ekstra bir yanma tankına sahiptir. Bu yanma tankı ile sıvı karışımı yaklaşık 1000 dereceye yükseltilir. Bu sayede motorun sıkıştırdığı gaz ile birlikte çalışmasını sağlar. Bu motor ilk olarak 2. Dünya Savaşı döneminde ortaya çıktı. Alman ve İngiliz bilim adamları o dönemde bu uçak motorlarını test etmeye ve geliştirmeye devam ettiler. Bu motorlar geliştirildi ve bugünkü hallerine ulaşmayı başardı.
Turbojet motorların çalışmasını sağlayan temel bölmeleri sıralamak gerekirse; Hava girişi, yanma odası, kompresör, egzoz ve türbinler diyebiliriz. Dışarıdan alınan hava kompresörde sıkıştırılır ve kompresörü döndüren bir türbinden geçirilir ve yerden bakıldığında uçak aslında bu şekilde çalışır. Ancak türbin boşaldığında ortaya çıkan basınç atmosferdeki basıncın iki katı olmalıdır.
Düşük hızlarda bile hızlanma sağlar: Turbofan motor
Gelelim günümüz hava yolu şirketlerinin kullandığı uçak motoru. turbofan motorlara. Bu motor tiplerini Boeing tarafında çokça görebiliriz. Boeing, 2018’de 777X tarzı uçaklara güç ve verimlilik sağlamak amacıyla GE9X turbofan motorlarını tanıttı. Bu motor tiplerinin en temel ve popüler özelliği düşük hızlarda dahi uçağı hızlandırmasıdır. Bu motorların önü, dışarıdaki havayı emmek için oldukça büyük bir fanla donatılırken, uçağın ön kısmından gelen hava hızla sıcak hava üreten jeneratöre aktarılır. Bu jeneratör yanma odası, türbin ve kompresörden oluşmasına rağmen bu motor tipinden geçen havanın çok küçük bir kısmı yanma odasına ulaşabilmektedir. Kalan hava ise gaza karıştırılarak veya direkt olarak püskürtülerek kompresör veya fan bölümlerinden geçer.
Temel olarak baktığımızda Turbofan motorları önceki Turbojet motorlardan ayıran en belirgin özelliğin ön taraftaki fanlar olduğunu söyleyebiliriz. Bu fanlar motoru daha da soğutur, düşük hızlarda bile uçağın hareket etmesini sağlar ve motor sesini olabildiğince azaltır.
Dişli sistemli turboprop motor
Bir sonraki motorumuz dişli sistemli motordur. Türbuprop motorlar. Bu motor seçeneği, uçak pervanesini bağlamak için bir dişli sistemine sahiptir. Temelde turbojet motorlardan hiçbir farkı olmasa da bir dişli kutusu ve ona bağlı bir mili döndüren turbojet motoru olarak da bilinir. Bu motorların en beğenilen özelliği yakıt tasarruflu olmaları ve ortalama 200 ile 350 knot arası hızlarda dönebilmeleridir. Yüksek devirlerde verimli bir motor olmasalar da orta irtifalarda daha fazla verim gösterirler. Bu motorlarda ortaya çıkan sorunlardan ilki dişli sistemlerinin ölçeklerinden dolayı arızalanmasıdır. Turboprop motorlar, yanma odalarında basınçlı hava ve gaz, türbin ve türbin kompresörü barındırır.
Helikopterlerde turboşaft motoru tercih edildi
Helikopterlerde bu motorun tercih edilmesinin temel sebebi pervanesinin olmamasıdır. Bu nedenle uçaklardan çok helikopterlerde tercih edilen bir motor türüdür. Helikopterin ürettiği gücü modüle eden bu motor, helikopter rotor yüzünü ve gaz jeneratörü yüzünü birbirinden bağımsız olarak döndürebilmektedir. Bu motorlar yine biraz Turbojet motorlarına benziyor. Aslında iki motoru birbirinden ayıran en temel özellik, turboşaft motorların güçlerini türbini itmek yerine döndürmek için kullanmasıdır.
Turboşaft motorları En büyük özelliği ön tarafı arka tarafa bağlayan bir şafta sahip olmalarıdır. Yukarıda da söylediğimiz gibi bu motor seçeneği daha çok helikopterlerde tercih ediliyor. Bu nedenle mil, rotor kanadının dişli kutusuna bağlanır. Bu motorların en temel sorunu dişli sisteminin kolayca kırılabilmesidir.
Aralarında en hafifi: Ramjet motoru
Bu motorları birbirinden ayıran en temel özellikler; Bunun nedeni, çok daha hafif olmaları ve yine de sahnenin altında güç üretmeleridir. Yukarıda gördüğünüz tüm motorlar statik kuvvet geliştirme yeteneğine sahipken, ramjet motorları yoktur. Çünkü ramjet Motorlu uçakların kalkış sırasında ek yardıma ihtiyacı vardır. Bu motorlar hızlandıkça verimliliği düşürür. Çünkü havalandırmadaki hava sıcaklığı sıkıştırıldıkça artar. Bu motor seçeneği de yine turbojet ile aynı sistemde çalışıyor. Ancak tek fark bu motorlarda dönen modül olmamasıdır. Bu motorlar daha çok füze ve uzay araçlarında tercih edilmektedir.
Birbirinden farklı özelliklere sahip toplam 5 uçak motor tipini sizler için listeledik. Uçak motoru türleri , daha derine indiğimizde bizi hayrete düşürecek detaylara sahip. Sadece motor değil, içeriğimizin en başında da söylediğimiz gibi uçaklarla ilgili her detay hayret verici. Çünkü uçaklar çok ince mühendislikle ortaya çıkmış araçlar olsalar da sahip oldukları en küçük detayın bile oldukça büyük sonuçlar yarattığını görüyoruz. Uçak motorları hakkında ne düşünüyorsunuz? Bizimle paylaşmayı unutmayın.
